آموزش الکترونیک و محیط ها و ابزارهای آن

دامنه آموزش الکترونیک

بعد از اینکه با مفاهیم مقدماتی آموزش الکترونیک آشنا شدید بهتر است دامنه یادگیری آن را نیز بدانید. یا به عبارت بهتر، آموزش الکترونیک در چه محیط هایی و با چه ابزاهایی ارائه می شود. آموزش الکترونیک دامنه گسترده ای دارد و بسته به نوع استفاده و امکانات به چند دسته تقسیم می شود.

آموزش بر پایه وب: در این روش آموزش از طریق اینترنت خواهد بود. در اکثر موارد آزمون ها و ارائه مدرک هم از طریق الکترونیکی و وب است. کلاس های درس ، یادداشت های درس، جزوه ها، اتاق بحث، پست الکترونیکی و غیره جزء ویژگی های این روش هستند و همگی برروی وب ذخیره می شوند. البته به علت انعطاف پذیری فوق العاده آموزش الکترونیک می توانید نحوه آموزش را به طریق دلخواه، مناسب با فعالیت خودتان، شرایط موجود و امکانات طراحی و پیاده سازی کنید؛ از این رو بعضی از ویژگی های گفته شده می توانند در سیستم شما وجود نداشته باشند یا ویژگی های دیگری جایگزین آن ها باشند.

آموزش مبتنی بر کامپیوتر: در این روش نیازی به اتصال به اینترنت و حتی به شبکه نیز نیست. مگر در موارد خاص. در این روش اطلاعات بروی یک واسط الکترونیکی ذخیره می شود و کاربر با استفاده از یک کامپیوتر یا ابزار خواننده آن واسط الکترونیکی می تواند از آن استفاده کند. یک مثال متعارف آن استفاده ازCD آموزشی است که در کشور خودمان بسیار از آن استفاده می شود.

آموزش از طریق وسایل و ابزار دیجیتال همراه: آموزشی است که از طریق و سایل و ابزارهای دیجیتالی همراه از جمله PDA و Tablet PC و … ارائه می شود.

آموزش از طریق تلفن همراه: آموزشی است که کاملا جدید است و تقریبا می تواند در گروه بالا قرار گیرد اما به علت افزایش تعداد افراد دارنده تلفن همراه و تمرکز بروی این روش که به mlearning شهرت یافته دسته ای جدا برای آن در نظر گرفته می شود. به خوبی می توان این روش را پیاده سازی کرد. ولی لازمه آن ایجاد زیر ساخت های مخابراتی است. خیلی از مردم مخصوصا در جوامع شهری وقت زیادی از خود را در انتظار وسایل نقلیه، ترافیک و غیره از دست می دهند. تا همین چند سال پیش افراد برای استفاده از این وقت، کتاب هایی همراه خود جابه جا می کردند که مشکات خودش را داشت مثلا در را ه های ناهموار آسیب زیادی به چشم وارد می شد و … . با ارائه ذخیره ساز های دیجیتالی صدا، مطالعه به سمت آموزش از طریق صدا حرکت کرد؛ ولی همچنان آموزش از طریق چشم بالاترین کارایی را دارد.

بنابراین استفاده از ابزارهای دیجیتالی تصویری بهتر از همه است زیرا :

۱. می توان به جای نوشته از تصاویر ثابت و متحرک و یا فیلم استفاده کرد.
۲. می توان اندازه نوشته ها را بسته به موقعیت و کاملا دلخواه بزرگ و کوچک کرد.
۳. می توان از خوانندگان متن یا صدای ضبط شده همراه متن و حتی موسیقی در کنار آموزش استفاده کرد.
۴. در صورت خستگی از مطالعه می توان از وسایل تفریحی داخل این وسایل استفاده کرد.

___ موسسه آموزشی خوارزمی ___

اساس انتخاب شیوه های مناسب آموزش الکترونیکی چیست؟

امروزه بسیاری از سازمان ها آموزش و برنامه های توسعه ی خود را به سمت آموزش الکترونیکی سوق داده اند. ولی انتخاب شیوه ی صحیح آموزش الکترونیکی متناسب با کار و نیازمندی های آن ها تبدیل به یک چالش شده است. انتخاب برنامه صحیح آموزش الکترونیکی بستگی به فاکتورهای زیادی مانند تحلیل نیازمندی های صحیح، تحلیل مخاطبان، تحلیل وظیفه، تحلیل موضوع و روش های ارزیابی دارد.

انواع محتوای آموزشی

محتوای آموزشی بسیاری وجود دارند که بر آموزش الکترونیکی متمرکز شده اند، بر اساس تحلیل نیازها و نوع فراگیران طراحی شده اند. در حالیکه به آموزش الکترونیکی به عنوان یک گزینه نگاه کنیم محتواهایی وجود دارند که در قسمت بعدی به معرفی آن ها پرداخته شده است:

محتوای یادگیرنده محور

برنامه تحصیلی آموزش الکترونیکی باید مرتبط به نیازهای یادگیرنده باشد.در این نوع از محتوا مواردی مانند مهارت ها، دانش و همه انواع رسانه فراهم شده در نهایت برای تمرکز بر یادگیرنده است.

محتوای جذاب

تکنیک ها و شیوه های آموزشی باید بصورت خلاقانه برای گسترش یک تجربه آموزشی و همچنین برای ایجاد انگیزه استفاده شوند .این امر بستگی به ایجاد و خلق، روشی بر پایه تشویق در برنامه های آموزشی دارد.

محتوای تعاملی

تعامل مکرر یادگیرنده نیاز به توجه مداوم و ارتقاء آموزش دارد. آموزش مبتنی بر سناریو، مثال خوبی برای این نوع از رسانه های آموزشی است.

شخصی سازی

دوره های الکترونیکی باید برای منعکس کردن نیازها و علاقه مندی های کاربر قابل تنظیم باشند.همچنین اسناد و ابزارهای تسهیل کننده منحصرا باید توانایی ارزیابی پیشرفت و کارایی هر یادگیرنده را داشته باشد.

هرم آموزشی

طراحی محتواهای آموزشی بستگی به روش های آموزش الکترونیکی که در فاز تحلیل انتخاب می شوند دارد. جزئیات هرم آموزشی با توجه به نمودار زیر است:

 هرم آموزشی، توسط لابراتوارهای آموزشی ملی در batel,maine بررسی و ساخته شده است. این هرم نشان دهنده ی درصد بازخورد یادگیرنده بر اساس روش های مختلف است. ۴ سطح اول تدریس، خواندن، دیدن و شنیدن و نمایش شیوه های آموزشی، بالقوه هستند. در مقابل، سه سطح پایینی گروه بحث و گفتگو، تمرین و آموزش دیگران شیوه های آموزشی بالفعل می باشند.

هرم آموزشی به تشخیص شیوه های مناسب و انتخاب روشهای آموزشی الکترونیکی مطلوب کمک می کند. تاکید می شود که در فاز تحلیل ،در حالیکه شیوه مناسب آموزش الکترونیکی را انتخاب میکنید، همواره به هرم آموزشی رجوع کنید.

انواع مختلفی از آموزش الکترونیکی با ابزارهای گسترش ایجاد می شوند که با نیازهای یادگیرنده های امروزی مناسب هستند.از بین انواع راه حل های آموزش الکترونیکی که می توانند برای آموزش گیرنده استفاده شوند باید بهترین و مناسبترین برای یادگیرنده انتخاب شود. بسیاری از شیوه های آموزش الکترونیکی در دو دسته ی همگام و غیر همگام هستند که انتخاب یکی از این دو برای آموزش الکترونیکی به نیازهای یادگیرنده و موضوعات آموزشی موردنظر بستگی دارد.

آموزش همگام و غیر همگام

آموزش همگام در زمان واقعی اتفاق می افتد.در ارتباط همگام بین دو نفر، هر دو فرد باید در زمان مشخص حاضر باشند. مثال هایی از آموزش همگام شامل چت، ویدئو کنفرانس، کلاس های مجازی و ...می باشد.

آموزش غیر همگام مستقل از زمان است. ایمیل و انجمن های بحث و گفتگو مثال هایی از ابزار ارتباطی غیر همگام هستند. در این روش، در حالت ایده آل دانش آموزان هر دوره را بر اساس زمانبندی و برنامه های خودشان با استفاده از پلتفرم آموزشی  LMS به اتمام می رسانند.

امروزه بیشتر طراحان آموزشی، شیوه ی آموزشی غیر همگام را انتخاب می کنند. بخشی از موارد انتخاب شیوه های آموزش الکترونیکی بر اساس تحلیل نیازمندی ها و هرم آموزشی، به شرح ذیل می باشد.

• خودخوان بودن

امروزه معمول ترین شیوه استفاده از ابزارهایی مانند ویکی، بلاگ و هر مورد خواندنی مانند فایل های پی دی اف مناسب برای ارائه دانش اولیه است. همچنین این مورد به متخصصان موضوع موردنظر اجازه می دهد تا یادگیرنده ها را در کلاس های آموزشی گروهبندی، سوالات و مشکلات آن ها را مرتفع نمایند.

• ضبط صدا و فیلم

این مورد، دومین و مهم ترین شیوه ایجاد نسخه نمایشی مناسب برای آموزش به یادگیرندگان است. همچنین این مورد به ایجاد یک روش آموزشی مفید که به یادگیرنده کمک می کند، با استفاده از نگاه کردن درباره موضوعی آموزش مناسب را مشاهده نماید.

• آموزش مبتنی بر کامپیوتر و وب

در این شیوه از آموزش، دوره آموزشی به شکل سی دی و یا آموزش مبتنی بر کامپیوتر در دسترس هستند و در سیستم یادگیرنده قابل اجرا می باشند. دوره های آنلاین، همچنین می توانند از طریق وب در دسترس قرار بگیرندو از پلتفرمی مانند LMS استفاده کنند. دوره ها بر اساس برنامه خود یادگیرنده(خود گام) هستند و  یادگیرنده هیچ تعاملی با استاد و یا پیروی ازسایر یادگیرنده ها ندارد. این مورد برای یادگیرنده های بالغ که انگیزه زیادی برای یادگیری مهارت ها، بروز رسانی رزومه و بهترکردن تخصص در حرفه ای را دارند، مناسب تر می باشد.

• آموزش تلفیقی

در این مورد هر دو روش همگام و غیر همگام آموزشی را تلفیق میکند.در بعضی آموزش ها مانند آموزش فروش باید یک ارتباط رو در رو داشته باشند تا بتوانند کاملا تاثیر گذار باشند. روش تلفیقی در مواردی که کلاس برای تمرین و تعامل طراحی شده است بهترین عملکرد را دارد. همچنین این نوع از کلاس وقتی که یکی از طرفین در کلاس نباشند، قابل اجراء نیست.

• آموزش سیار

در دسترس بودن وسایل سیار باعث ایجاد فضا و امکاناتی برای آموزش سیار میشود. تبدیل دوره های الکترونیکی به آموزش سیار کافی نیست. توانایی وسایل سیار مانند فضای دیسک، سایز صفحه و اتصال اینترنتی باید درنظر گرفته شوند. ابزارهای نوشتن مانند captivate8 طراحی قابل قبولی برای دوره ها ی الکترونیکی ایجاد می کنند. این امر مزیتی بزرگ است،به دلیل اینکه مواردی مانند صرف زمان طولانی برای ایجاد یک دوره آنلاین را کاهش میدهد.

• آموزش اجتماعی

تاثیر رسانه ی اجتماعی بسیار زیاد است . سازمان ها روز به روز قدرت واقعی آموزش اجتماعی را درک می کنند. کارمندان از پلتفرمهای اجتماعی برای مطرح کردن سوالات، درخواست ها و تجربیات، همکاری و مشارکت استفاده می کنند. همچنین سیستم مدیریت آموزش (LMS) ساخته شده است، در نتیجه یادگیرنده ها مجبور نیستند بر روی یک پلتفرم عمومی گفتگو کنند.

•   شبیه سازی

آموزش الکترونیکی شبیه سازی شده بسیار تعاملی است و بستگی زیادی به گرافیک، ویدئو و صدا دارد. بعضی مواقع شبیه سازی سفارشی مانند ویدئو ها وبازی هایی وجود دارند که می توانند شامل مولفه های سه بعدی نیز باشند.

• آموزش مبتنی بر بازی

بازی ها برای همه جذاب هستند و می توانند رسانه قدرتمندی از تجربه آموزشی باشند. امروزه بسیاری از سازمان ها بر روی بازی سازی دوره آموزشی تاکید دارند که به آن ها کمک میکند، بهره وری و دانش کارمندان بوسیله ی ایجاد انگیزه در آن ها و یادگیری از طریق بازی ، افزایش یابد. دوره های اینگونه بر روی ایجاد انگیزه در یادگیرنده ها برای آموزش و یاد گیری توام با بازی، انجام می شود.

موسسه آموزشی خوارزمی